Herdenkingsbijeenkomst lichaamsdonoren

Ter beschikking stellen

• Uw lichaam ter beschikking stellen van de wetenschap

  U kunt ervoor kiezen uw lichaam ter beschikking te stellen van de wetenschap. Uw lichaam wordt dan na het overlijden door een anatomisch instituut van een universiteit gebruikt voor wetenschappelijk onderwijs en onderzoek.

• Wetgeving

  Voor het ter beschikking stellen van uw lichaam van de wetenschap bestaat een wet: de Wet op de lijkbezorging. Hierin staat hoe de terbeschikkingstelling kenbaar moet worden gemaakt. Er staat in dat iemand bij leven de wens te kennen kan geven dat het lichaam na overlijden niet wordt begraven of gecremeerd, maar ter beschikking wordt gesteld aan de wetenschap. Die wens moet schriftelijk vastgelegd zijn in een zelf geschreven wilsbeschikking bij een Anatomisch instituut.

  • Wettelijk informatie over terbeschikkingstelling: artikel 67 t/m 69 van de Wet op de Lijkbezorging 

• Aanmelden om uw lichaam ter beschikking te stellen

  Wij zijn gesloten voor nieuwe inschrijvingen.

  U kunt zich op dit moment NIET meer aanmelden bij het Radboudumc om uw lichaam ter beschikking te stellen. Zodra wij weer open gaan voor nieuwe inschrijvingen, zullen we dit op deze website communiceren.

• Waar kunt u uw lichaam beschikbaar stellen?

  U kunt zich registreren bij 1 van de 8 Nederlandse anatomische instituten die verbonden zijn aan een Universitair Medisch Centrum. In Nederland vindt u ze in Amsterdam (2), Leiden, Groningen, Maastricht, Nijmegen, Rotterdam en Utrecht. De procedure verschilt per instituut.

• Informatieboekje

  • Download het informatieboekje over uw lichaam ter beschikking stellen van de wetenschap 

• Uitsluitingsgronden: wanneer is terbeschikkingstelling niet mogelijk?

  Onderstaande informatie is ook beschikbaar als pdf zodat u de informatie kunt downloaden en printen. 

  • Download de uitsluitingsgronden

  Het kan gebeuren dat de terbeschikkingstelling van te voren goed geregeld is, maar dat na uw overlijden blijkt dat het toch niet mogelijk is om dit door te laten gaan. In onderstaande gevallen kunnen wij na het overlijden uw lichaam helaas niet aannemen: 

  • Een te late melding van overlijden
    Uw lichaam moet binnen 24 uur na overlijden bij ons Anatomisch Instituut worden aangemeld en binnengebracht, anders kunnen we uw lichaam niet meer conserveren. Bespreek dit dus goed met uw naasten en uw huisarts.
  • Overlijden in het buitenland
    Bij een overlijden in het buitenland moeten toestemmingprocedures doorlopen worden voor het overbrengen van uw lichaam naar Nederland. Dat kost zo veel tijd, dat uw lichaam niet binnen de benodigde tijd van 24 uur na overlijden aankomt in ons Anatomisch Instituut.
  • Een besmettelijke infectieziekte
    Degenen die na uw overlijden in contact komen met uw lichaam, moeten dat niet alleen met zorg en aandacht, maar ook veilig kunnen doen. Om hen te beschermen, kunnen we uw lichaam niet aannemen wanneer u een overdraagbare infectieziekte had bij overlijden. Het gaat hierbij om zogenoemde ‘meldingsplichtige infectieziekten categorie A/B’ en infectieziekten zoals HIV en de ziekte van Creutzfeldt-Jacob. Meer informatie hierover vindt u op de website van het RIVM (www.rivm.nl).
  • Ongeschikt voor conservering
    In onderstaande gevallen is het onmogelijk om na overlijden een lichaam te conserveren:
    • Ernstige beschadiging van het lichaam door een ongeval of recente operatie.
    • Uw lichaam is na uw overlijden geopend voor onderzoek (autopsie) of voor orgaanen weefseltransplantatie. Indien u voor terbeschikkingstelling kiest, dan adviseren wij u om uw donorregistratie te herzien (www.donorregister.nl). Orgaan- en weefsel donatie gaat vóór terbeschikkingstelling.
    • Extreem overgewicht.
  • Onvoorziene omstandigheden
    • Er kan bij ons een onvoorziene situatie ontstaan, waardoor wij uw lichaam op dat moment niet kunnen accepteren. Het gaat dan om overmacht zoals bedoeld in de Nederlandse wet (artikel 6:75 van het Burgerlijk Wetboek). Een voorbeeld hiervan kan zijn een pandemie of een (tijdelijke) sluiting van de afdeling.
    • In het uitzonderlijke geval dat er tijdelijk een te groot aanbod van lichamen is, kan het zijn dat wij een nieuw aangeboden lichaam helaas niet kunnen accepteren.
  • Recente behandeling met radioactieve stoffen. Afhankelijk van de tijd tussen behandeling met de radioactieve stof en het overlijden (periode van voorzichtigheid) is lichaamsdonatie soms niet mogelijk. De uitvaartondernemer overlegt altijd met het Radboudumc of donatie in uw specifieke geval wel of niet mogelijk is.

  Euthanasie is geen uitsluitingsgrond.

Nieuwe donorwet

In verband met de nieuwe wetgeving die per 1 juli 2020 van kracht wordt adviseren wij degenen die bij ons ingeschreven staan om de registratie op “nee, ik geef geen toestemming” vast te leggen. Als dit niet gebeurd is er ons inziens nog niet veel aan de hand, de nieuwe donorwet geeft aan als nabestaanden aannemelijk kunnen maken dat overledene geen donor wil zijn, er geen organen of weefsels gedoneerd hoeven te worden. Met onze bevestiging is dit makkelijk aan te tonen.
(bron: Rijksoverheid)

Herdenkingsmonument

In de galerij voor het Museum voor Anatomie en Pathologie van het Radboudumc staat een bijzonder monument: het dient ter nagedachtenis aan diegenen die hun lichaam ter beschikking stelden van de medische wetenschap. Voor nabestaanden is het monument een tastbare plek om afscheid te nemen van hun geliefden en invulling te geven aan hun rouwproces.

Het monument is gemaakt van een marmeren snijtafel uit 1955. Op het marmer is een feniks bevestigd die oprijst uit zijn as, symbool van onvergankelijkheid. De maker van het monument is dr. Joop van der Straaten, oud conservator van het museum.

Van 20 december 2025 t/m 4 januari 2026 is het Studiecentrum gesloten en is het herdenkingsmonument niet te bezoeken.