Van de roze wolk

De roze wolk Wat als die niet roze is?

Na de geboorte van een kind spreken veel mensen over ‘de roze wolk’. Sommige ouders zitten daar niet of niet altijd op. En dat komt vaker voor dan je denkt. 1 op de 10 vrouwen ervaren tijdens de zwangerschap of na de bevalling angst, depressie en soms verwardheid. Esther, Maris en Marjolein delen openhartig hun verhaal over hoe hun ‘wolk’ er uit zag na de geboorte van hun kind. Misschien herken je je in hun verhaal? Of zie je het bij je partner, vriendin, collega of buurvrouw. Weet dat je niet de enige bent. En wat dan? Het kan fijn zijn om met anderen over je sombere gevoelens te praten. En als er meer aan de hand is kan het een stapje zijn naar de juiste hulp. Je huisarts kan met je meedenken wat voor jou passende hulp kan zijn.

"Je hoeft geen perfecte ouder te zijn om een goede ouder te zijn."

Vanaf jongs af aan wist ik al dat ik kinderen wilde. Toen ik mijn eerste menstruatie kreeg, voelde het als een feest. Ik was heel jong, maar het idee dat ik kinderen kon krijgen, was altijd al een wens. Mijn man en ik zijn al lang samen en op een gegeven moment begon de wens om kinderen te krijgen echt te kriebelen. We besloten ervoor te gaan. Maar het was niet eenvoudig.

Het traject naar zwangerschap was een lang en moeilijk proces. Ik kreeg de diagnose PTSS, wat mijn menstruatiecyclus helemaal veranderde. Daardoor kwamen we in een fertiliteitstraject terecht. Het duurde vijf jaar voordat ik zwanger raakte. Het was een intensief proces. Toen ik uiteindelijk zwanger was, voelde dat als een enorme opluchting.

De zwangerschap begon goed, maar halverwege kreeg ik een fietsongeluk. Dat had mentaal gezien een flinke impact op me. Ik werd instabieler en voelde me mentaal steeds zwaarder. Aan het einde van de zwangerschap bleek mijn kindje veel te klein te zijn, wat voor veel spanning zorgde. De geboorte was uiteindelijk een spoedkeizersnede omdat de situatie met mijn zoontje kritiek was. Hij werd geboren met 38 weken, maar zijn gewicht was dat van een 34 weken oude baby. Gelukkig kwam alles goed.

Na de bevalling merkte ik dat ik moeite had om de verbinding met mijn kindje te maken. Ik had nare dromen en voelde me emotioneel afstandelijk, daar maakte ik me veel zorgen om. In overleg met de POP-poli kreeg ik extra hulp en dat was echt nodig. Het hielp me om de verbinding met mijn zoontje te versterken. Het was moeilijk om mijn eigen emoties te begrijpen, maar ik leerde dat dat niet erg is. Iedereen heeft zijn eigen manier van ouderschap en ik moest dat accepteren. Ik leerde om meer naar mezelf te luisteren en te vertrouwen op mijn eigen gevoelens.

Wat ik hiermee wil zeggen, is dat het oké is om hulp te zoeken. Het ouderschap is niet altijd zoals het lijkt op Instagram. Je hoeft geen perfecte ouder te zijn om een goede ouder te zijn. Het is normaal om twijfels en zorgen te hebben en het is belangrijk om je gevoelens te delen en hulp in te schakelen. Het is oké als je niet altijd alles onder controle hebt en het is oké om hulp te vragen wanneer je dat nodig hebt. Uiteindelijk is liefde het belangrijkste wat je je kind kunt geven.

Mijn zoontje is nu bijna vijf en het is echt een heerlijk ventje. Maar dat betekent niet dat alles altijd makkelijk is geweest. De eerste anderhalf jaar waren ontzettend druk. Ik was zowel fysiek als mentaal uitgeput en ik voelde me vaak eenzaam. Het was een emotionele periode voor me en ik wist niet goed hoe ik ermee om moest gaan. Ik had het gevoel dat ik mijn emoties niet goed kon verwerken. De hulp die ik kreeg, heeft me echt geholpen. Het is moeilijk om toe te geven dat je niet alles alleen kunt doen, maar dat is een belangrijke les die ik heb geleerd: je hoeft niet alles zelf te doen.

Je kunt niet 100% voorbereid zijn op wat het ouderschap je brengt. Er is geen handleiding en dat maakt het soms lastig, maar ook mooi. Iedereen heeft zijn eigen uitdagingen en wat voor de ene persoon moeilijk is, is voor een ander weer anders. Het ouderschap is een avontuur en dat maakt het heel bijzonder. Ik ben blij dat ik nu open kan zijn over mijn verhaal. Ik wil anderen laten weten dat het oké is om niet perfect te zijn en het is belangrijk om te accepteren dat niet alles volgens plan verloopt. Soms komt het zelfs mooier uit dan je had verwacht.

"Het echte leven is veel rommeliger dan de perfecte plaatjes die je ziet op sociale media."

Al vóór ik zwanger werd, vroeg ik me af: kan ik dit? Ik heb een verleden met angst en ik was vaak bang om ziek te worden of dood te gaan. Toch besloten mijn vriend en ik ervoor te gaan. Ik raakte snel zwanger en dat was niet alles; het was een tweeling. Dat was een shock voor mij en mijn verloskundige had snel door dat ik gespannen was. Zij verwees me naar de POP-poli. Het was zó fijn dat ik mijn angst ergens kwijt kon. Alleen al kunnen zeggen: ‘ik vind dit spannend’, gaf mij heel veel lucht.

De zwangerschap was allesbehalve zorgeloos. Ik was tot halverwege de zwangerschap heel erg misselijk. Ik sliep slecht, had onrustige benen en met dertig weken kreeg ik het HELLP-syndroom. Mijn bloeddruk schoot omhoog, mijn lever- en nierwaarden gingen achteruit. Dus werd de bevalling met 32 weken ingeleid, anders zou ik gevaar lopen.

Er was op dat moment geen plek in het ziekenhuis waar ik mijn begeleiding had en dat vond ik erg lastig. Halsoverkop werd ik naar Rijnstate overgeplaatst: nieuwe mensen, niemand die mijn verhaal kende en onze kindjes kwamen veel te vroeg ter wereld. Hoe kwetsbaar ze waren werd een dag later duidelijk; een van onze jongetjes ging achteruit en midden in de nacht moesten we met een van onze kindjes in de ambulance naar de NICU van het Radboudumc. Ons andere kindje moesten we ‘achterlaten’ in Rijnstate, dat voelde heel moeilijk. En in het Radboudumc werd ons verteld dat we afscheid moesten nemen, want ze wisten niet of hij het wel zou halen na de operatie.

Gelukkig herstelde hij goed, maar ik had mij de kraamperiode wel anders voorgesteld: een voldragen baby, kraambezoek, borstvoeding. In plaats daarvan reed ik weken naar het ziekenhuis om ‘op bezoek’ te gaan bij mijn eigen kinderen. Ik kon niet zomaar een baby uit het wiegje pakken en huid-op-huid liggen. Dat gemis voel ik nog.

Na een paar weken mochten ze mee naar huis. Daar was het overweldigend. De jongens kregen nog sondevoeding, ze moesten echt leren drinken en dat kostte veel tijd en energie. Intussen was ik steeds aan het kolven, ik sliep amper. En omdat het coronatijd was, vond ik het heel spannend als er mensen op visite kwamen. Ik vond het doodeng, wilde absoluut niet dat we besmet zouden worden. Dat zorgde ervoor dat de roze wolk waarover gepraat wordt, er voor mij absoluut niet was.

Door alles wat er is gebeurd, ben ik wel opener geworden over mijn mentale gezondheid. Dat is spannend, want psychische klachten zie je niet. Maar juist als ik iets deel, hoor ik terug wat een ander meemaakt. En dat helpt, want dan voel ik me minder alleen. 

Wat ik anderen die twijfelen of bang zijn zou aanraden, is: zeg het hardop. Je hoeft niet meteen je hele verhaal te doen. Een klein stukje vertellen in je omgeving of aan je verloskundige, is genoeg om hulp op gang te brengen. Dankzij de POP-poli voelde ik me geholpen en gedragen. En ik ben ontzettend gelukkig met de jongens en heel dankbaar voor het feit dat ze er zijn, maar het was ook zwaar. Dat kan naast elkaar bestaan.

Wat ik nog steeds lastig vind, zijn de verhalen die ik zie op sociale media. Ik word moe van de perfecte plaatjes: de buikfoto’s, de schattige pakjes, ‘nog even op vakantie voor de kleine komt’. Het echte leven is veel rommeliger, is mijn ervaring. Moeder zijn is prachtig, maar niet altijd makkelijk. Laten we daar gewoon wat eerlijker over zijn. Door eerlijk te vertellen hoe het écht was, hoop ik het taboe te doorbreken. Het hoeft geen roze wolk te zijn; het mag ook gewoon heftig, vermoeiend en kwetsbaar zijn. Dat doet niets af aan de liefde die er ook is.

"Dat ik moederschap soms zwaar vind, neemt niets weg van de liefde voor mijn kind."

De kinderwens van mij en mijn partner was groot. Omdat ik een bipolaire stoornis heb en dagelijks medicatie gebruik, begon mijn weg naar een zwangerschap met gesprekken bij de POP-poli: wat kan wel, wat niet, hoe bouw je medicatie veilig af, en met welke medicatie kun je wél zwanger worden? De eerste poging mislukte. Ik raakte depressief en alles moest opnieuw worden opgebouwd. In de luwte van coronatijd kon ik rustig afbouwen en uiteindelijk werd ik zwanger. Maar makkelijk was het niet.

De zwangerschap was zwaar. Restless legs namen mijn nachten over; eerst ’s avonds, later de hele dag. Slapen lukte nauwelijks. Terwijl iedereen zei dat ik rustig aan moest doen, maar dat lukte mijn lichaam niet. Over het algemeen heb ik veel rust nodig, maar in de laatste maanden van de zwangerschap sliep ik vrijwel niet. Daarom liet ik mij opnemen. Daarbovenop kwam nog een zwangerschapsvergiftiging met hoge bloeddruk.
Uiteindelijk werd mijn dochter te vroeg geboren. Voor mij voelde dat als opluchting na eindeloos uitzitten, maar voor haar betekende het een moeilijke start. Ze moest alles in het ziekenhuis leren, en door mijn medicatie kon ik geen borstvoeding geven. Dat deed pijn. Tegelijk waren we enorm dankbaar dat ze verder gezond was en nu doet ze het geweldig.

De roze wolk? Die was er niet echt. Het was coronatijd; mensen spreken ging via telefoons en beeldschermen. Na mijn ontslag bleef mijn dochter nog in het ziekenhuis. En eenmaal thuis was het hard werken: een nieuw ritme, weinig slaap, een baby die alleen op mij wilde slapen… Gelukkig was mijn partner vijf weken thuis, die hebben we volledig benut. Daarna moest ik het veel alleen doen en dat was pittig, maar ook mooi: als het dan lukt, groeit er trots bij mij.

Niet iedereen om mij heen begreep hoe zwaar het was. Er was twijfel over of ik dit wel aankon. En als ik aangaf dat ik het zwaar had of dat het niet gemakkelijk was, kreeg ik soms de reactie: ‘Jij wilde toch zo graag zwanger zijn?’ Daar reageerde ik altijd eerlijk op; iets kan tegelijk gewenst én loodzwaar zijn. Dat neemt niets weg voor de liefde van mijn kind.

Openheid werkt. Mijn ervaring is dat als je woorden geeft aan wat je voelt, er lucht komt. Of dat nou angst, onrust of twijfel is. Je hoeft het niet alleen te dragen. En ja, openheid lijkt soms tegen je te werken (‘je klinkt zo helder, dus het zal wel meevallen’), maar juist dát is waarom ik blijf praten.

Wat ik anderen wil meegeven; laat je niet ontmoedigen door perfecte plaatjes en wees mild voor jezelf. Je kiest niet voor een zware zwangerschap, maar je kiest wél telkens opnieuw voor je kind. Mijn dochter is lief, sterk en ze doet het geweldig. En ik ben trots op hoe stevig ik nu sta, niet omdat alles vlekkeloos ging, maar omdat ik bleef zeggen wat ik nodig had. Dat is mijn manier van moeder zijn.

"Kwetsbaar durven zijn maakt mij een betere ouder."

Mijn partner en ik waren al jaren samen toen onze kinderwens concreet werd. Zwanger raken ging goed en de zwangerschap voelde licht en vrolijk. Ook de bevalling liep goed, ook al was het zwaar. Het eerste halve jaar was pittig: mijn dochter had veel zorg nodig en ik droeg haar vaak in de draagdoek. Dat was intensief, maar ik vond het ook heerlijk om dicht bij haar te zijn.

Toen zij 1,5 jaar oud was, begon ik vast te lopen. De vaatwasser open doen voelde al als een berg. Ik startte therapie en kreeg de diagnose ADHD. Medicatie hielp bij het doen van taken, maar emotioneel bleef ik slingeren: van nul naar honderd, snel getriggerd en schuldgevoelens erachteraan. Daarom ben ik traumatherapie gaan volgen. Dat bracht me terug bij mezelf; ik leerde mijn emoties herkennen en hanteren, vooral als ik me niet gezien of niet gehoord voelde.

Toch bleef de twijfel: kan ik een tweede kindje krijgen aan? Bij één kind liep ik al vast, en doe ik mijn oudste dan niet tekort? Tegelijk wilde ik haar zó graag een broertje of zusje geven. Die wens gaf de doorslag.

Tijdens de tweede zwangerschap stak de angst weer op. Bij de verloskundige gaf ik open aan waar ik mee worstelde: ik was bang dat het ‘in mijn hoofd’ mis zou gaan. Dit bracht mij alleen niet genoeg. Ik heb daarom zelf gevraagd om een verwijzing naar de POP-poli. Daar vond ik de mentale steun die ik nodig had.

Wat ik lastig vond, is dat mijn openheid, soms tegen me leek te werken. Omdat ik helder kan verwoorden wat ik voel, werd het minder serieus genomen, zo ervoer ik. Terwijl ik juist duidelijk maakte: ik wil dit goed doen, voor mezelf en voor mijn kinderen en daar heb ik hulp bij nodig. Waarom zou je het alleen moeten doen als het samen beter kan?

Mijn beeld van een gezin is nog steeds wat ik ervan hoopte: als ik bij mijn kinderen ben en hen liefde kan geven, voelt het precies goed. Maar het ouderschap houdt je ook continu een spiegel voor. Ik ben me scherp bewust van oude patronen en gevoelens; ik kan ze relativeren, maar ik voel ze óók. Soms betekent dat: opnieuw iets aangaan in therapie. Niet omdat ik faal, maar omdat ik groei.

Wat ik andere (aanstaande) ouders wil meegeven: durf je kwetsbaarheid te tonen. Dat is geen zwakte, maar een teken dat je het beter wil voor jouzelf en je gezin. Hulp vragen maakt je geen minder goede ouder; het maakt je een bewúste ouder. Als iemand geen ei kan bakken, dan leer je diegene toch ook hoe hij een ei moet bakken? We doen vaak alsof alles moeiteloos gaat, terwijl onze kinderen juist baat hebben bij eerlijkheid en mildheid.

Ik ben trots op hoe stevig ik nu sta. Niet omdat alles perfect is, maar omdat ik durf te zeggen wat ik nodig heb. Kwetsbaarheid is mijn kracht, en dat maakt mij de moeder die ik wil zijn.
 

"Soms is het een grijze wolk, in plaats van een roze."

Tijdens mijn eerste zwangerschap voelde ik me vooral gelukkig. Alles verliep goed en ik had echt dat gevoel van de roze wolk waar iedereen het over heeft. Bij mijn tweede zwangerschap was dat anders. Al vrij snel voelde ik dat er iets niet klopte. Alsof er een grijze deken over me heen lag. In het begin probeerde ik het te verklaren: misschien was ik gewoon moe, misschien lag het aan mijn werk of aan het slechte slapen van onze oudste dochter. Maar diep vanbinnen wist ik dat het iets anders was.

Na de bevalling sloeg het echt om. Ik deed alles wat ik moest doen voor mijn kindjes en gezin, maar ik voelde er niets bij. Ik was prikkelbaar, had een kort lontje en het lukte me niet meer om dingen te relativeren. Tot ik op een dag ineens dacht: dit is niet goed. Mijn partner bracht de kinderen weg en belde mijn moeder. Zij herkende meteen wat er aan de hand was. ‘We gaan de huisarts bellen,’ zei ze zodra ze me zag. De huisarts regelde een verwijzing naar de POP-poli, waar ik binnen twee weken terechtkon.

De eerste periode was zwaar. Mijn partner en ik leefden allebei op ons eigen eiland. Hij zorgde voor de kinderen, werkte en hield alles draaiende. Ik zat thuis met mijn hoofd vol mist. We konden elkaar moeilijk bereiken, al hadden we allebei hetzelfde doel: zorgen dat het gezin bleef draaien. Omdat het zwaar was, zocht ook hij uiteindelijk hulp bij de praktijkondersteuner van de huisarts. Dat werkte heel goed.

Voor mijzelf bleef het moeilijk om hierover te praten met anderen. In het begin durfde ik het nauwelijks te vertellen. Ik schaamde me omdat ik niet dat blije gevoel had waar iedereen naar vroeg. Als ik met de kinderwagen liep, kreeg ik steeds dezelfde vragen: ‘Geniet je een beetje?’ of ‘Gaat het goed met de baby?’ En dat ik er niet van kon genieten voelde hierdoor als falen. Pas toen mijn dochter twee was, durfde ik eerlijk te zeggen dat ik een postpartum depressie had gehad.

Achteraf denk ik dat er signalen waren die eerder opgepikt hadden kunnen worden. De standaardadviezen van de verloskundige (‘doe iets leuks’ of ‘neem wat tijd voor jezelf’) hielpen niet genoeg. Wat ik nodig had, was erkenning en professionele begeleiding. Het moeilijkste moment was tijdens de bevalling zelf. Ik kreeg een paniekaanval op de operatietafel en verloor even het bewustzijn. Mijn partner was met de baby mee naar de verkoeverkamer. Ik kwam pas later bij. Daardoor voelde ik me de eerste tijd afstandelijk en leeg. Foto’s uit die periode bekijk ik nog steeds met gemengde gevoelens: ik zie mezelf, maar het is alsof ik er niet écht was.

Een paar jaar later durfden we het opnieuw aan. We wilden graag een derde kind, maar wel met voorbereiding. Samen met de POP-poli maakten we een plan: wat als de klachten terugkomen? Wat zijn de eerste signalen en wat doen we dan? Die voorbereiding gaf rust. De derde zwangerschap verliep goed en dit keer was er wél ruimte om te genieten.

Nu, jaren later, weet ik: wat mij heeft gered, is openheid. Hulp durven vragen. Zwanger zijn en moeder worden is prachtig, maar niet altijd licht. Soms is het een grijze wolk en dat mag ook. Juist door daar eerlijk over te zijn, geef je anderen de ruimte om dat ook te durven.

Afspraak maken?

U kunt via de polikliniek Verloskunde en Gynaecologie doorverwezen worden naar de POP-poli. U komt dan bij één van onze verloskundigen voor een intakegesprek. Samen maken zij, eventueel in overleg met het POP team, een inschatting of een verwijzing naar een psychiater of medisch maatschappelijk werkster in deze zwangerschap nodig is. Als dit niet nodig is, dan krijgt u van de betrokken verloskundigen gepaste zorg. Daarnaast is er specifiek aandacht voor uw kwetsbaarheden. De verloskundigen leggen ook contact met overige betrokken zorgverleners van de geboortezorg. Denk hierbij aan de verloskundige uit uw eigen regio, de kraamzorginstantie en het consultatiebureau. Aan het eind van het intakegesprek maakt u kennis met de gynaecoloog.

Daarnaast is het ook mogelijk dat u wordt doorverwezen via de polikliniek psychiatrie. Uw eigen verloskundige, of behandelaar binnen de GGZ kan hiervoor een verzoek naar uw huisarts sturen.
U ontvangt daarna een uitnodiging voor een intakegesprek op de poli Psychiatrie. Ook ontvangt u enkele vragenlijsten. Het intakegesprek duurt 2,5 tot 3 uur. U spreekt met de verpleegkundig specialist. Hij of zij vraagt naar de klachten die u heeft, uw klachten in het verleden en naar de situatie waarin u zit. Ook is er aandacht voor uw medicijngebruik en lichamelijke klachten. Aan het eind van het gesprek maakt u kennis met de psychiater.